Trong chăn nuôi hiện đại, việc phát hiện bệnh truyền nhiễm ở vật nuôi từ sớm đóng vai trò then chốt trong phòng bệnh, chữa bệnh và hạn chế thiệt hại kinh tế. Dù nuôi heo, gà, vịt, trâu bò hay thủy sản, bà con đều cần nắm được cách kiểm tra bệnh truyền nhiễm ở vật nuôi một cách chủ động, khoa học và hiệu quả.
1. Tại sao phải kiểm tra bệnh truyền nhiễm thường xuyên?
Bệnh truyền nhiễm là nhóm bệnh do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra, có thể lây lan rất nhanh, làm chết hàng loạt vật nuôi nếu không kiểm soát kịp thời. Những thiệt hại thường thấy bao gồm:
- Suy giảm sức đề kháng, chậm lớn
- Tăng chi phí thuốc men, chăm sóc
- Giảm năng suất, chất lượng sản phẩm
- Cấm vận xuất bán do nhiễm bệnh
Do đó, việc kiểm tra định kỳ, phát hiện sớm là yếu tố sống còn giúp bà con bảo vệ đàn vật nuôi và lợi nhuận trang trại.
2. Các dấu hiệu nhận biết vật nuôi nhiễm bệnh truyền nhiễm
Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo sớm bà con nên lưu ý:
Đối với gia súc (bò, heo, dê…)
- Sốt cao, bỏ ăn, nằm lì, run rẩy
- Chảy nước mũi, ho khan hoặc ho ướt
- Tiêu chảy kéo dài, phân lẫn máu
- Xuất hiện vết loét, nổi hạch bất thường
- Lông xù, gầy rộc, mắt lờ đờ
Đối với gia cầm (gà, vịt, ngan…)
- Gục đầu, tiêu chảy phân trắng, phân xanh
- Khó thở, thở gấp, mỏ há hốc
- Rụng lông, mỏ tím tái
- Chết đột ngột không rõ nguyên nhân
Đối với thủy sản (cá, tôm…)
- Bơi lờ đờ, nổi đầu, mất phương hướng
- Đốm trắng, đỏ, vết loét trên vảy hoặc vỏ
- Ăn kém, giảm tăng trưởng
- Chết rải rác, lan nhanh trong bể/ao
Những biểu hiện trên có thể là dấu hiệu của các bệnh như tụ huyết trùng, lở mồm long móng, PRRS, cúm gia cầm, tả heo, dịch tả vịt, đốm trắng tôm…
3. Cách kiểm tra bệnh truyền nhiễm ở vật nuôi – Quy trình 5 bước
Để chẩn đoán đúng và xử lý hiệu quả, bà con nên tuân thủ 5 bước kiểm tra bệnh truyền nhiễm ở vật nuôi sau đây:
Bước 1: Theo dõi hành vi và ngoại hình vật nuôi hằng ngày
Ghi chép bất kỳ thay đổi nào về ăn uống, dáng đi, da lông, chất thải… để phát hiện sớm sự bất thường.
Bước 2: Kiểm tra sinh lý cơ bản
Sử dụng nhiệt kế đo thân nhiệt (đối với heo, bò, gà…) và kiểm tra nhịp tim, nhịp thở nếu có dụng cụ hỗ trợ. Nhiệt độ cao hơn bình thường là dấu hiệu quan trọng.
Bước 3: Lấy mẫu bệnh phẩm
Lấy mẫu máu, phân, dịch mũi, hoặc mô bệnh phẩm để gửi đến cơ quan thú y hoặc phòng thí nghiệm chẩn đoán.
Bước 4: Thực hiện test nhanh tại trang trại (nếu có)
Một số bộ test nhanh giúp phát hiện bệnh như cúm gia cầm, tai xanh heo, bệnh đốm trắng tôm… ngay tại chỗ. Tuy nhiên, kết quả chỉ mang tính định hướng.
Bước 5: Nhờ sự hỗ trợ của cán bộ thú y
Khi có nghi ngờ hoặc phát hiện triệu chứng bất thường, nên liên hệ ngay cán bộ thú y địa phương để kiểm tra, xét nghiệm và đưa ra phương án xử lý chính xác.
4. Kiểm tra môi trường sống và chuồng trại – yếu tố then chốt
Bệnh truyền nhiễm không chỉ lây qua vật nuôi mà còn từ môi trường chuồng trại ô nhiễm. Bà con cần kiểm tra:
- Nhiệt độ, độ ẩm trong chuồng hoặc ao nuôi
- Chất thải, phân ứ đọng, ruồi muỗi nhiều
- Nguồn nước uống và thức ăn có đảm bảo vệ sinh không
- Khả năng thông gió, mật độ nuôi thả
- Tình trạng tiêm phòng, tẩy giun định kỳ
Việc kiểm tra chuồng trại thường xuyên sẽ giúp phát hiện mầm bệnh từ sớm, giảm nguy cơ phát sinh bệnh dịch.
5. Công nghệ hỗ trợ kiểm tra bệnh – Xu hướng chăn nuôi hiện đại
Với sự phát triển của nông nghiệp công nghệ cao, ngày càng nhiều thiết bị kiểm tra bệnh tự động ra đời:
- Camera AI nhận diện hành vi bất thường
- Sensor đo nhiệt độ, độ ẩm, khí độc trong chuồng
- Máy xét nghiệm bệnh tại chỗ
- Phần mềm theo dõi sức khỏe vật nuôi trên điện thoại
Việc đầu tư vào công nghệ sẽ giúp bà con tiết kiệm thời gian, chủ động kiểm soát dịch bệnh hiệu quả hơn.
6. Khi phát hiện vật nuôi bị bệnh – phải làm gì?
Nếu phát hiện vật nuôi nhiễm bệnh truyền nhiễm, bà con cần:
- Cách ly ngay con bệnh khỏi đàn để tránh lây lan
- Thông báo thú y địa phương nếu nghi bệnh nguy hiểm
- Khử trùng chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi
- Ngưng bán, vận chuyển vật nuôi ra khỏi trang trại
- Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ thú y
- Tiêu hủy đúng quy trình nếu vật nuôi chết
Cách kiểm tra bệnh truyền nhiễm ở vật nuôi không chỉ là công việc mang tính kỹ thuật mà còn là lá chắn bảo vệ an toàn sinh học trong chăn nuôi. Từ quan sát đơn giản hằng ngày đến ứng dụng công nghệ, bà con cần chủ động triển khai các biện pháp kiểm tra thường xuyên, kết hợp với thú y chuyên môn để đảm bảo vật nuôi khỏe mạnh, phát triển tốt, đạt hiệu quả kinh tế cao.
Công Ty Cổ Phần Nông Nghiệp Qatar Chemical
📞 Hotline tư vấn: 0919286997
✅ Thiết kế nhãn độc quyền – Tăng nhận diện thương hiệu
📦 Đa dạng sản phẩm, quy cách – Xuất thành phẩm nhanh chóng
🌾 Chất lượng – Uy tín – Giá cả cạnh tranh trên thị trường
